1. CO TO SĄ KONTAKTY Z DZIECKIEM?

Kontakty z dzieckiem to nic innego jak styczność, przede wszystkim rodziców z dzieckiem celem rozwoju, utrwalania oraz podtrzymywania więzi rodzinnych. Przy czym jest to prawo i obowiązek niezależnie od przysługującej władzy rodzicielskiej. 

2. KTO MOŻE ZŁOŻYĆ WNIOSEK O USTALENIE KONTAKTÓW Z DZIECKIEM?

Kontakty z dzieckiem dotyczą nie tylko rodziców. Kontakty z dzieckiem mogą dotyczyć również dziadków, bądź osób najbliższych, które np. sprawowały opiekę nad nim. 

Zakres kontaktów z dzieckiem może być różny, a uregulowanie kontaktów zależy od konkretnej sytuacji i np. tego czy ustalamy np. prawa ojca do dziecka po rozstaniu, bez ślubu. W kodeksie rodzinnym i opiekuńczym w art. 113 § 2 zawarto główny katalog kontaktów z dzieckiem. Przepis wskazuje, że:  „Kontakty z dzieckiem obejmują w szczególności przebywanie z dzieckiem (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu) i bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej.” utrudnianie kontaktów z dzieckiem.

3. W JAKIM TRYBIE I W JAKI SPOSÓB USTALA SIĘ KONTAKTY Z DZIECKIEM?

Ustalenie kontaktów z dzieckiem, gdy rodzice są w stanie się porozumieć, co do zakresu styczności z dzieckiem nie nastręcza większych trudności. W takiej sytuacji nie jest wymagane usankcjonowanie sposobu kontaktów z dzieckiem za pośrednictwem sądu. Problem pojawia się, gdy rodzice nie mogą dojść do porozumienia, co do sposobu kontaktów z dzieckiem. Zwłaszcza, gdy dziecko na stałe przebywa pod stałą opieką jednego z nich. Wówczas jedynym sposobem jest droga sądowa i wszczęcie postępowania sądowego. Sądem właściwym jest sąd rejonowy – sąd rodzinny. Postępowanie sądowe inicjowane jest poprzez złożenie wniosku do sądu.

4. WNIOSEK O USTALENIE KONTAKTÓW Z DZIECKIEM.

Postępowanie w sprawie o uregulowanie kontaktów z dzieckiem zalicza się do trybu postępowania nieprocesowego. Postępowanie takie inicjujemy złożeniem wniosku o ustalenie kontaktów z dzieckiem, w sądzie rodzinnym właściwym dla miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu dziecka.

Wniosek taki powinien czynić wymaganiom dla pozwu, a ponadto we wniosku należy wskazać sposób utrzymywania kontaktów z dzieckiem oraz powołać dowody na okoliczność wykazania przebiegu tych kontaktów, a także że jest to realizowane dla dobra dziecka.

Należy mieć na uwadze, że jeżeli wymaga tego dobro dziecka wyrok sądu w myśl art. 113, może ograniczyć kontakty z dzieckiem, a w szczególności może:

• zakazać spotykania się z dzieckiem,
• zakazać zabierania dziecka poza miejsce jego stałego pobytu,
• zezwolić na spotykanie się z dzieckiem tylko w obecności drugiego z rodziców albo opiekuna, kuratora sądowego lub innej osoby wskazanej przez sąd,
• ograniczyć kontakty z dzieckiem do określonych sposobów porozumiewania się na odległość;
• zakazać porozumiewania się na odległość z dzieckiem.

W sytuacji, gdy kontakty z dzieckiem zagrażają lub naruszają jego dobro, sąd może zakazać kontaktów z dzieckiem.

5. WNIOSEK O UREGULOWANIE KONTAKTÓW Z DZIECKIEM I ALIMENTY.

Wniosek o zasądzenie alimentów i uregulowanie władzy rodzicielskiej nad dzieckiem to dwie różne sprawy. Różnica leży w postępowaniu sądowym. Postępowanie w przedmiocie alimentów jest w trybie procesowym (więcej o alimentach znajdziesz tutaj). Kwestie utrzymywania kontaktów z dzieckiem, władzy rodzicielskiej odbywają się, jak już wyżej wspomniałem w trybie nieprocesowym. To wymaga dwóch oddzielnych pism , ale postępowania te można ze sobą połączyć.

6. CO Z USTALENIEM KONTAKTÓW Z DZIECKIE POZAMAŁŻEŃSKIM?

Niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice i dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów niezależnie od tego, czy byli ze sobą w związku małżeńskim, czy też nie. Z faktu, że  Art. 113 KRO wymienia odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu nie należy wywodzić, że te formy są konieczne w każdym wypadku. 

Zgodnie z art. 8 konwencji o statusie prawnym dziecka pozamałżeńskiego: „Ojciec lub matka dziecka pozamałżeńskiego, któremu lub której nie przysługuje władza rodzicielska, względnie nie wykonuje tej władzy, może uzyskać prawo do kontaktów z dzieckiem w określonych przypadkach”.

Jeżeli rodzice żyją rozłącznie, wówczas sąd opiekuńczy określić może sposób wykonywania władzy rodzicielskiej wobec dziecka dla każdego z rodziców. Może pozostawić ją obojgu rodziców, lub powierzyć ją jednemu z rodziców a ograniczyć ja drugiemu.

7. JAK KARAĆ ZA UTRUDNIANIE KONTAKTÓW Z DZIECKIEM?

W przypadku utrudniania kontaktów z dzieckiem, skutecznym rozwiązaniem może być wystąpienie jednego z rodziców z wnioskiem do sądu o ukaranie osoby, która utrudnia kontakty. Kara za utrudnianie kontaktów z dzieckiem wiąże się ściśle z ustaleniem tych kontaktów.

Trudno żądać ukarania za utrudnianie kontaktów z dzieckiem, gdy ich nie ustalono zwłaszcza przed sądem. Zatem już na etapie postępowania sądowego o ustalenie kontaktów z dzieckiem można wystąpić z wnioskiem o nakazanie zapłaty określonej kwoty pieniężnej na rzecz uprawnionego w sytuacji, gdy osoba pod której pieczą pozostaje dziecko będzie utrudniać kontakty.

Wówczas w postanowieniu o ustaleniu kontaktów z dzieckiem zostanie zawarty zapis, że w przypadku utrudniania uprawnionemu kontaktów z dzieckiem, osoba pod której pieczą pozostaje dziecko, zobowiązana będzie do zapłaty określonej sumy pieniężnej za każde naruszenie kontaktu na rzecz uprawnionego. Sąd ustalając wysokość kary bierze pod uwagę sytuację majątkową osoby pod której pieczą znajduje się dziecko. Przy czym sam zapis o zagrożeniu ukarania nie jest wystarczający, aby taką karę nałożyć.

Kara za utrudnianie kontaktów z dzieckiem zostanie nałożona dopiero po przeprowadzeniu odrębnego postępowania sądowego. Zatem celem ukarania należy w sądzie rodzinnym złożyć wniosek i wskazać na czym to utrudnianie polegało i ile razy dokonano naruszenia kontaktów.

8. CO ZROBIĆ, GDY W POSTANOWIENIU O USTALENIE KONTAKTÓW Z DZIECKIEM NIE ORZECZONO ZAGROŻENIA NAŁOŻENIA KARY ZA TO NARUSZENIE?

W sytuacji braku zagrożenia o nałożeniu kary za utrudnianie kontaktów z dzieckiem, niezbędny jest w tym zakresie odrębny wniosek do sądu. Po uzyskaniu postanowienia o zagrożeniu nałożenia kary pieniężnej w przypadku utrudniania dla uprawnionego kontaktów z dzieckiem i dalszego utrudniania, sąd na wniosek uprawnionego nałoży karę pieniężną na osobę, pod której pieczą znajduje się dziecko.

Zatem uprawniony do kontaktu z dzieckiem, aby uzyskać zapłatę kary pieniężnej na jego rzecz, musi zawsze wykazać przed sądem na czym polegało naruszenie kontaktów z dzieckiem i ile razy doszło do naruszenia. Dopiero wówczas sąd nakaże zapłatę określonej kwoty pieniężnej.

Wszelkie dodatkowe informację uzyskają Państwo kontaktując się z Kancelarią.

radca prawny Paweł Szkil