1. CO TO JEST SPADEK?
Z nabyciem spadku wiąże się ściśle pojęcie spadku. Spadek to nic innego jak prawa i obowiązki zmarłego, które przechodzą na jedną lub kilka osób określanych jako spadkobiercy. Przy czym nie wszystkie prawa mogą przejść na spadkobierców. Prawa, które nie przejdą na spadkobierców to prawa ściśle związane z osobą zmarłego. Nie przejdą np. prawa jakie miał zmarły w związku z tym, że był kombatantem.
Spadkobiercy to osoby, które dziedziczą spadek po zmarłym. Powołanie do spadku może wynikać z testamentu lub ustawy. W sytuacji, gdy został sporządzony testament wówczas, spadek dziedziczą te osoby, które zostały w nim wymienione jako spadkobiercy. W przypadku braku testamentu spadek, dziedziczą spadkobiercy na zasadach ogólnych. Czyli zgodnie z przepisami Kodeksu Cywilnego, Księgi IV zatytułowanej Spadki. Na podobnej zasadzie dziedziczą osoby, które zostały powołane do spadku w drodze testamentu, ale nie chcą lub nie mogą być spadkobiercą. Istnieje również możliwość dziedziczenia na podstawie ustawy jedynie części spadku, tak zazwyczaj jest odnośnie części majątku spadkowego nie objętego testamentem.
Należy wskazać, że spadek otwiera z chwilą śmierci spadkodawcy, a z chwilą otwarcia spadku spadkobierca nabywa spadek. Oznacza to, że spadek po zmarłym z chwilą jego śmierci przechodzi na jego spadkobierców.
2. W JAKIM TERMINIE ODRZUCIĆ SPADEK?
Od chwili powzięcia informacji przez spadkobierców o powołaniu do spadku, przysługuje im prawo do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Spadkobierca może przyjąć spadek dobrodziejstwem inwentarza (z ograniczeniem do długów spadkowych), bądź dokonać przyjęcia spadku wprost (bez ograniczenia długów). Termin na złożenie takiego oświadczenia wynosi 6 miesięcy od daty powzięcia informacji o powołaniu do spadku. W przypadku, gdy spadkobierca nie złoży żadnego oświadczenia, wówczas przyjmuje się, że przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Czyli nabył spadek z ograniczeniem odpowiedzialności za długi.
Spadkobierca, który złożył w terminie oświadczenie o odrzuceniu spadku, jest traktowany, tak jakby nie dożył otwarcia spadku. Czyli jest uznawany, jak gdyby zmarł przed spadkodawcą po którym dziedziczy.
3. JAK NABYĆ SPADEK?
Celem usankcjonowania nabycia spadku po zmarłym, należy dokonać stwierdzenia nabycia spadku. Spadkobierca może nabyć spadek przed notariuszem lub przed sądem. Stwierdzenie nabycie spadku przed sądem wymaga złożenia wniosku. Wniosek powinien dotyczyć wszystkich spadkobierców oraz określać przypadające im udziały w spadku. We wniosku o nabycie spadku na podstawie testamentu należy wymienić wszystkich spadkobierców, którzy dziedziczyliby na podstawie ustawy, bowiem są oni uczestnikami postępowania. Sądem właściwym do rozpoznania sprawy jest sąd ostatniego miejsca zwykłego pobytu zmarłego. W przypadku, gdy jego miejsce pobytu w Polsce nie jest znane, sądem właściwym będzie sąd położenia spadku lub jego części. W sytuacji, gdy powyższych okoliczności nie da się ustalić sądem właściwym będzie sąd dla m.st. Warszawy.
Odnośnie nabycia spadku na podstawie testamentu w pierwszej kolejności dokonuje się ogłoszenia testamentu. Następnym krokiem jest stwierdzenie nabycia spadku na podstawie testamentu. Spadkobierca pozbawiony spadku na mocy testamentu, może podważać jego ważność. Podważenie testamentu zazwyczaj opiera się na wadach oświadczenia woli testatora (osoby sporządzającej testament). Najczęstszą podstawą w takich sytuacjach, jest brak świadomego i swobodnego powzięcia decyzji przez testatora w chwili sporządzania testamentu, która wynika zazwyczaj ze schorzeń natury psychicznej. Przy czym wykazanie takiej wady oświadczenia woli nie jest proste. Zwłaszcza, gdy testator wyraził swoją wolę w formie aktu notarialnego. Niezbędne będzie zgromadzenie dokumentacji potwierdzającej stan zdrowia testatora w chwili testowania oraz powołanie świadków i biegłych sądowych celem wykazania schorzeń natury psychicznej.
Należy podnieść, że uzyskanie nabycia spadku w sytuacji, gdy jest kilku spadkobierców nie oznacza swobodnego rozporządzania majątkiem spadkowym lub jego składnikami. Spadkobiercy w takim przypadku muszą złożyć wniosek o dział spadku. Dział spadku to podział majątku spadkowego. Na jego podstawie wedle dokonanego podziału, a zwłaszcza zniesienia współwłasności, spadkobiercy uzyskają prawo do wyłącznego dysponowania majątkiem spadkowym lub jego składnikami.
Wskazać należy, że powyższy opis zawiera podstawowe informację dotyczące nabycia spadku. W celu uzyskania szczegółowych odpowiedzi odnośnie zaprezentowanej problematyki prawnej zapraszamy do kontaktu z Kancelarią.
radca prawny Paweł Szkil
