CO TO JEST ODSZKODOWANIE?
Prawo do roszczeń odszkodowawczych wynika wprost z art. 415 KC, który stanowi: „Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia”.
Termin odszkodowania jest terminem na tyle szerokim, że w tej grupie należy wyróżnić:
- odszkodowania majątkowe, w tym odszkodowania komunikacyjne,
- odszkodowania osobowe.
Odszkodowania majątkowe to odszkodowania dotyczące mienia. Do nich zaliczyć należy m.in. odszkodowanie za zniszczenie lub uszkodzenie mienia celowe lub nieumyślne, odszkodowanie za pożar, odszkodowanie za zalanie, a także odszkodowanie za szkody wyrządzone przez produkt niebezpieczny jakim jest np. prąd. Do tej grupy odszkodowań należą również odszkodowania komunikacyjne. Określane są potocznie jako odszkodowania za wypadek lub stłuczkę samochodową.
Do licznych spraw odszkodowawczych należą odszkodowania osobowe w tym zadośćuczynienie za doznane krzywdy. W tej grupie należy wyróżnić odszkodowania za utratę zdrowia. Do tej grupy należą odszkodowanie za złamanie ręki, odszkodowanie za złamanie nogi, jak i odszkodowania za doznane cierpienia bólowe oraz związane z tym dochodzenie kosztów leczenia, a także odszkodowanie za śmierć osoby najbliżej.
2. OD CZEGO ZALEŻY WYSOKOŚĆ ODSZKODOWANIA MAJĄTKOWEGO?
Odszkodowania dotyczące mienia w tym odszkodowania komunikacyjne charakteryzują się czytelnym ustaleniem wysokości odszkodowania. W takim przypadku poszkodowany ustala wartość szkody. Czyli ustalona wartość zakresu uszkodzonego mienia, to wysokość odszkodowania. Wartość szkody może również zawierać utratę wartości rynkowej rzeczy, jeżeli rzecz nadaje się do naprawy lub ją naprawiono.
3. OD CZEGO ZALEŻY WYSOKOŚĆ ODSZKODOWANIA ZA UTRATĘ ZDROWIA?
Odnośnie odszkodowań osobowych, czyli odszkodowań za utratę zdrowia lub zadośćuczynienie za doznane krzywdy, wysokość odszkodowania jest ustalana trochę abstrakcyjnie. Żaden przepis nie wskazuje wprost, jaki należy stosować przelicznik lub miernik wartości. Zatem przy szkodach na osobie wysokość zadośćuczynienia uzależniona jest od rozmiaru wyrządzonej krzywdy lub utraty zdrowia. Przy odszkodowaniu za utratę zdrowia to kryterium podstawowym będzie ustalenie procentowego uszczerbku na zdrowiu. Dodatkowym czynnikiem mającym wpływ na wysokość odszkodowania jest okres powrotu do zdrowia łącznie z odbywaną rehabilitacją i wszelkimi niedogodnościami w związku z powstałym uszczerbkiem na zdrowiu.
W przypadku np. odszkodowania za dolegliwości bólowe, lub cierpienia psychiczne, jak i w sytuacji odszkodowania za śmierć osoby najbliżej (odszkodowanie za śmierć ojca, matki, dziecka, męża, żony, siostry, brata), wysokość odszkodowania jest uzależniona od intensywności przeżywanych cierpień fizycznych, psychicznych i ich długotrwałości. Niejednokrotnie przy odszkodowaniu za utratę zdrowia poszkodowani żądają zwrotu kosztów leczenia. Poszkodowany może również wystąpić o utracone korzyści. W szczególności, gdy wskutek wypadku utracił możliwość wykonywania pracy zarobkowej. Czyli do momentu odzyskania zdrowia. W sytuacji braku odzyskania pełnej sprawności fizycznej można wystąpić przeciwko sprawcy wypadku lub zobowiązanego do zapłaty odszkodowania o rentę, nawet dożywotnią.
4. JAK DOCHODZIĆ ODSZKODOWANIA?
Sprawy o odszkodowanie należą do jednych z najliczniejszej spraw sądowych. Zwłaszcza sprawy o odszkodowania za uszkodzenie mienia. Najliczniejsze są odszkodowania za szkody komunikacyjne z OC sprawcy wypadku. Zazwyczaj poszkodowany dochodzi odszkodowania, gdy ubezpieczyciel nie uwzględni całości szkody. W takim przypadku, poszkodowanemu nie pozostaje nic innego jak skierowanie sprawy do sądu. W postępowaniu sądowym powód musi wykazać rzeczywistą wartość szkody. Przede wszystkim niezbędna jest opinia biegłego sądowego, który wylicza wartość szkody i tym samym ustala należne odszkodowanie.
Sprawa jest bardziej skomplikowana, gdy sprawca szkody lub ubezpieczyciel nie uznaje roszczeń poszkodowanego. Wówczas poszkodowany oprócz udowodnienia wysokości szkody, musi również wskazać sprawcę szkody. To poszkodowany, czyli powód przed sądem wykazuje związek przyczynowo skutkowy pomiędzy sprawcą szkody, a szkodą. Zatem poszkodowany musi udowodnić, że sprawca szkody swoim działaniem lub zaniechaniem doprowadził do powstania szkody.
5. JAK DOCHODZIĆ ODSZKODOWANIA ZA UTRATĘ ZDROWIA?
W odniesieniu do spraw odszkodowawczych dotyczących uszczerbku na zdrowiu lub zadośćuczynienia za doznane krzywdy psychiczne lub fizyczne, ustalenie wysokości odszkodowania jest bardziej skomplikowane. Wynika to z faktu, że poszkodowany wykazuje, nie tylko zasadność wysokości odszkodowania, ale i odpowiedzialność sprawcy szkody. W postępowaniu sądowym poszkodowany powinien powołać biegłych sądowych z zakresu medycyny. Często powołuje się kilku biegłych o różnych specjalizacjach z zakresu medycyny. Zatem przy odszkodowaniach za utratę zdrowia przede wszystkim poszkodowany ustala procentowy uszczerbek na zdrowiu. Przy dochodzeniu zadośćuczynienia za cierpienia fizyczne, bądź psychiczne poszkodowany wykazuje natomiast zakres i czas doznanych cierpień.
6. JAK SĄD OCENIA SPRAWĘ?
Na uwagę zasługuje również fakt, że sąd analizuje materiał dowodowy według własnego przekonania i doświadczenia życiowego. Uwzględnia przy tym zasadę wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego. Nie kieruje się innymi podobnymi sprawami. Zwłaszcza przyznanymi w nich kwotami odszkodowań za uszczerbek na zdrowiu lub zadośćuczynienie za cierpienia fizyczne lub psychiczne. Sąd przyznając wysokość odszkodowania w tego rodzaju sprawach kieruje się własnym doświadczeniem życiowym oraz własną oceną. Przy czym ustalone odszkodowanie musi spełniać swoją kompensacyjną funkcję. Powinno odpowiadać aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa.
Wszelkie dodatkowe informację uzyskają Państwo kontaktując się z Kancelarią.
radca prawny Paweł Szkil
